Franz Lenselink, werkzaam bij de gemeente Delfzijl als programmacoördinator van ‘Veiligheid Oosterhorn’ bijt het spits af. Hij was projectleider in de voorbereidingsfase en neemt de aanwezigen mee in de laatste weken voor de ‘actieweek’. Doel van de gemeente was de actieweek veilig te laten verlopen, zowel voor de actievoerders als voor bewoners en bedrijven. Dat begint bij met elkaar praten. De gesprekken liepen goed en er konden afspraken gemaakt worden. Een dieper gesprek over de klimaatambities in de Eemsdelta kwam er niet van: de actievoerders kwamen actievoeren en daar wilden ze het bij laten. “Hadden jullie voor het gesprek wel een beeld van de woordvoerder?” klinkt het uit de zaal. Franz geeft aan dat dit tijdens het tweede gesprek wel het geval was. En dit had zeker z’n voordelen. Er kon worden gepraat over veiligheid en later ook over spelregels. Zo kon de gemeente aangeven het niet te tolereren als er over de hekken zou worden geklommen. De boodschap van de gemeente bleef steeds ‘Houd het veilig’. De actievoerders hebben zich aan de gemaakte afspraken gehouden.
Spanningsveld
Veel vragen van de aanwezigen gaan over de ruimte die de demonstranten is geboden. Een kleine greep uit de vragen: waarom mochten de demonstranten op die betreffende plek demonstreren? Waarom konden ze op deze wijze demonstreren? Waarom hebben de demonstranten zoveel ruimte gekregen? Lenselink: “Vrijheid van meningsuiting is een grondrecht in Nederland en dus krijgen demonstranten veel ruimte. Toch gaan we nog eens goed kijken naar de WOM (Wet Openbare Manifestaties), want ook wij hebben wat vraagtekens overgehouden aan de kennismaking met de actievoerders. De gemeente zoekt naar een balans tussen het recht op demonstreren en veiligheid en openbare orde. Dat is niet altijd even makkelijk.”
Garantie
Lenselink vertelt de aanwezigen dat de gemeente zich zo goed mogelijk had voorbereid. “Maar met de ervaringen uit augustus leer je toch bij. Code Rood is beslist geen hobbyclub, demonstranten weten precies wat ze doen en ze opereren totaal anders dan de gemeente is gewend. Het lastige is omgaan met onzekerheden. Dit resulteerde erin dat de gemeente tot op het laatste moment flink heeft moeten rennen. Daarnaast houden we ook in gedachte dat het goede verloop van deze actieweek, geen enkele garantie biedt voor de toekomst.”
Directe veiligheidswinst
Eén van de bedrijven die zich hadden voorbereid in de aanloop van Code Rood hield een presentatie over de risico’s bij een bezetting. Hierbij is het goed informeren van eigen personeel en het treffen van veiligheidsmaatregelen om de veiligheid te waarborgen van demonstranten en eigen medewerkers van essentieel belang. Daarnaast was er een goede afstemming met de politie en overige bedrijven. Een aanwezige van de Kennissessie valt de spreker van het bedrijf bij en zegt: “Van de kennis die jullie hebben opgedaan, hebben wij ook weer gebruik kunnen maken. Dit leverde ons directe veiligheidswinst op.” En daar wordt nu precies de spijker op z’n kop geslagen: de waarde van de Kennissessies van Veiligheid Oosterhorn zit ’m in het delen van kennis met elkaar.
Rood verven
“Wij zijn vol lof over het optreden van de politie,” geeft één van de aanwezigen aan. De rest bevestigt dit direct. De politie had het absoluut niet makkelijk. Het voorbereiden op een situatie waarin nog veel onduidelijk is, vraagt voorbereiding op allerlei scenario’s. De demonstranten gebruikten diverse middelen om identificatie te bemoeilijken. Denk aan maskers, secondelijm op de vingers, het rood verven van het gezicht en het dragen van witte overalls. Dit, en eerdere ervaringen met bepaalde activisten, leidde er toe dat de politie op van alles en nog wat voorbereid moest zijn. Ook de politie moest balanceren tussen het recht op demonstratie en openbare orde en veiligheid. Uiteindelijk zijn alle risico’s gepresenteerd aan het bevoegd gezag (de Driehoek: de burgemeester, Officier van Justitie en de teamchef van de politie) en die heeft de keuze gemaakt in de regels en maatregelen die gehanteerd moesten worden omtrent de demonstratie van Code Rood.
Tot slot
Heeft u vragen over het veiligheidsprogramma of zou u uw organisatie graag willen committeren aan het programma? Neem dan contact op via: info@veiligheidoosterhorn.nl.